चितवनः प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले धान बालीमा जलवायुमैत्री प्रविधिहरू प्रयोग गरेर उत्पादन वृद्धि गरिने बताउनुभएको छ ।
प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकिकरण परियोजना कृषि बिभाग, नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद, कृषि बिकास कार्यालय चितवन र बछौली बहुउद्देशिय कृर्षक समुह रत्ननगरले संयुक्त रुपमा आज आयोजना गरेको २१ औँ राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सव, २०८१ का अवसरमा आयोजित कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले धानको उत्पादन र उत्पादकत्वमा वृद्धि गर्न जलवायुमैत्री प्रविधिको अनुसन्धान, विकास र प्रसारमा सरकारको प्राथमिकता रहेको बताउनुभयो ।
“जलवायु परिवर्तनका कारण धानलगायत बालीहरूमा परेको नकारात्मक असर न्यूनीकरण गरी उत्पादन र उत्पादकत्वमा वृद्धि गर्न जलवायुमैत्री प्रविधिको अनुसन्धान, विकास र प्रसार सरकारको प्राथमिकतामा छ,” प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भन्नुभयो, “जैविक विविधताको उपयोग गरी पोषणयुक्त उच्च उत्पादन दिने धानका जातहरूको विकास, तथा उत्पादनमा कृषकमैत्री प्रविधिहरूको प्रयोगमार्फत धान बालीको उत्पादन बढाउने रणनीति लिएको छ ।”
कृषि क्षेत्रको व्यवसायीकरण र विविधिकरणमार्फत् मुलुकमा समृद्धि हासिल गर्न पछिल्लो समयमा कृषि क्षेत्रमा जलवायु परिवर्तन ठूलो चुनौतीको रूपमा देखिएको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्रीले जलवायुमैत्री प्रविधिहरूको अवलम्वन गरेर उत्पादन वृद्धि गर्न र धान तथा चामलको आयात प्रतिस्थापन गर्न सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
हरित ग्यास उत्सर्जनमा न्यून भूमिका भए पनि जलवायु परिवर्तनका प्रतिकूल असरहरूको जोखिम उच्च रहेका राष्ट्रहरूमध्ये नेपाल भएको बताउँदै प्रधानमन्त्रीले जलवायु परिवर्तनका दृष्टिले संवेदनशील र प्रभावित उपक्षेत्रमध्ये नेपालको प्रमुख खाद्यान्न बाली धान भएको उल्लेख गर्नुभयो ।
“जलवायु परिवर्तनका कारण सृजित खुख्खा–खडेरी, बेमौसमी वर्षा, बाढी–पहिरो, आकस्मिक रोग तथा किराको प्रकोप, तापक्रममा वृद्धिजस्ता नकारात्मक असरहरूमा अनुकूलित हुने धानका जातहरू र उत्पादन प्रविधिहरूको गर्नुपर्छ,” प्रधानमन्त्री प्रचण्डले भन्नुभयो, “उत्पादन बढाएर आयात प्रतिस्थापन गरी धान चामलमा आत्मनिर्भर हुन विशेष योजनाका साथ क्रियाशील हुनैपर्छ ।”
धानबाली देशको रणनीतिक बाली भएको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्रीले तीनवटै तहको सरकारलाई नेपाल सरकारले लिएका नीतिहरूको सफल कार्यान्वयनका लागि आह्वान गर्नुभयो । उहाँले परनिर्भरता र व्यापार असन्तुलनलाई कम गर्न र राष्ट्रियस्तरमा धानको उत्पादन बढाउन वर्तमान सरकारले रासायनिक मल र गुणस्तरीय बीउको उपलब्धता, प्रविधि विस्तार, अनुसन्धान र विकास तथा न्यूनतम समर्थन मूल्यको कार्यान्वयनलाई प्राथमिकता दिएको स्पष्ट पार्नुभयो ।
दीगो विकासका लक्ष्यहरू प्राप्तिका लागि अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिबद्धता र कृषि विकास रणनीतिको कार्यान्वयनमार्फत् खाद्य पोषण सुरक्षाको अवस्थामा सुधार ल्याउने राष्ट्रिय प्रतिबद्धता रहेको उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्रीले प्रमुख खाद्यान्न बालीहरूको उत्पादन तथा उपलब्धतामा वृद्धि, वितरण प्रणालीमा सुधार र खाद्यान्नको उचित उपयोगमार्फत खाद्यान्नमा आत्मनिर्भरता र दीगो खाद्य तथा पोषण सुरक्षा कायम गरिने बताउनुभयो ।
प्रधानमन्त्री प्रचण्डले ‘जलवायु मैत्री कृषि, धान उत्पादनमा वृद्धि’ भन्ने नाराका साथ मनाउन लागिएको २१ औँ राष्ट्रिय धान दिवस तथा रोपाइँ महोत्सव, २०८१ का अवसरमा धान बालीको उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धिमार्फत समृद्ध अर्थतन्त्र निर्माणमा सबैको ठोस योगदान रहने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
कार्यक्रममा कृषि तथा पशुपन्छी बिकास मन्त्री ज्वाला कुमारी साहले यान्त्रीकिकरण र आधुनिकिकरणको हिसावले एकताको भाव झल्कने गरी मन्त्रालयले काम अघि वढाएको बताउनुभयो । कृषि मन्त्रालयको टिम कृषि क्षेत्रको बिकासमा अहोरात्र लागि रहेको बताउनुभयो । कृषकहरुलाई सम्मान गर्ने गरी मन्त्रालयले काम गर्ने उहाँको भनाई थियो । सरकारले उत्पादनमा जोड दिदैं उत्पादन र बजारीकरणका लागि काम गर्ने बताउनुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो “धान रोप्नका लागि आबश्यक पर्ने मल प्रयाप्त मात्रामा उपलव्ध गराउन सरकार लागेको छ ।” बितरण प्रणालिमा देखिएको समस्या समाधान गर्दै अघि वढ्ने उहाँको भनाई छ ।
बागमती प्रदेशका मुख्यमन्त्री शालिग्राम जमकट्टेलले चितवनलाई बीउ उत्पादनको पकेट क्षेत्रको रुपमा बिकास गरिने बताउनुभयो । प्रदेशले एक वडा एक पकेट क्षेत्रत्र कार्यक्रम संञ्चालनमा ल्याएको बताउँदै उहाँले अबको पाँच वर्षमा उत्पादनमा आत्मनिर्भर वन्ने गरी काम अघि वढाएको बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा कृषि बिभागका महानिर्देशक नरहरी प्रसाद घिमिरेले प्रबिधिको प्रयोग गरेर कृषि कर्म गर्दा उत्पादन वढाउन र लागत घटनाउन सहयोग पुग्ने बताउनुभयो । कार्यक्रममा प्रतिनिधि सभा सदस्य हरि ढकाल, बागमती प्रदेशका प्रदेश सांसदहरु उत्तम जोशी, ठाकुर ढकाल, इश्वर सापकोटा, रत्ननगर नगरपालिकाका प्रमुख प्रल्हाद सापकोटा लगाएतको उपस्थिति रहेको थियो ।
